English English Greek Greek Russian Russian
Αυξητική τάση καταγράφει ο καρκίνος του δέρματος και κυρίως τα μελανώματα

Αυξητική τάση καταγράφει ο καρκίνος του δέρματος και κυρίως τα μελανώματα

As published on Fileleftheros

Ο καρκίνος του δέρματος είναι μια από τις σοβαρότερες μορφές καρκίνου και ιδιαίτερα επικίνδυνος για τη ζωή του ατόμου. Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου συχνά κληρονομείται καθώς τα γονίδιά μας παίζουν σημαντικό ρόλο στον καρκίνο του δέρματος. Σήμερα o καρκίνος του δέρματος αποτελεί το 3% του συνόλου όλων των κακοηθειών και ευθύνεται για το 80% των θανάτων από όλους τους δερματικούς καρκίνους και είναι δε πολύ συχνός σε χώρες με αυξημένη ηλιακή ακτινοβολία, όπως η Κύπρος και η Ελλάδα.

Τα τελευταία χρόνια τα περιστατικά καρκίνου του δέρματος και κυρίως του μελανώματος αυξάνονται, τόσο παγκοσμίως όσο και στην χώρα μας. Στην Ευρώπη κάθε χρόνο καταγράφονται περισσότερα από 100.000 νέα περιστατικά αυτής της επιθετικής μορφής καρκίνου του δέρματος, ενώ στην Κύπρο κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περίπου 30 νέα περιστατικά ετησίως.

Στο πλαίσιο της ενημέρωσης και αφύπνισης του κοινού, οργανώνεται το Μάιο η Ημέρα Καρκίνου του Δέρματος και Ημέρα Μελανώματος, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο σε 30 χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, με την πρωτοβουλία της Δερματολογικής Εταιρείας Kύπρου.

Όλες οι μορφές καρκίνου του δέρματος είναι ανησυχητικές, δεν είναι όμως όλες εξίσου επικίνδυνες. Οι τρείς πιο συχνοί τύποι καρκίνου του δέρματος είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και το μελάνωμα.

Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα
Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (ΒΚ) αποτελεί τη συχνότερη μορφή καρκίνου του δέρματος. Ο κακοήθης αυτός όγκος προκαλεί τοπική ιστική καταστροφή, δηλαδή είναι τοπικά μόνο διηθητικός, επιθετικός και καταστροφικος. Σπάνια όμως, μπορεί να δώσει και απομακρυσμένες μεταστάσεις, που μπορεί να απειλήσει τη ζωή του ασθενούς. Εμφανίζεται συχνά στη μύτη , μέτωπο , αυτιά και σε άλλα φωτοεκτεθιμένα σημεία του σώματος. Ανάλογα με την εντόπισή του μπορεί να οδηγήσει και σε σημαντικές αναπηρίες (π.χ. ΒΚ στον έσω κανθό του ματιού).
Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα
Πρόκειται για τον δεύτερο κατά σειρά πιο διαδεδομένο καρκίνο του δέρματος (μετά από το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα). Αυτός ο τύπος καρκίνου του δέρματος  είναι διηθητικός και συνήθως εκδηλώνεται ως μια συμπαγής, κόκκινη βλάβη που ξεφλουδίζει ή αιμορραγεί ή σαν μια πληγή που δεν επουλώνεται. Εμφανίζεται πιο συχνά στη μύτη, το μέτωπο, τα αυτιά, το κάτω χείλος και τα χέρια, δηλαδή σε σημεία που εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο.

Μελάνωμα
Το μελάνωμα είναι πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος και γενικώς και ευθύνεται για το 78% των θανάτων  από όλους τους δερματικούς καρκίνους παγκοσμίως. Ο κακοήθης σπίλος (σπίλος=ελιά) ονομάζεται μελάνωμα (μελανός όγκος) και προέρχεται από τα μελανινοκύτταρα του δέρματος. Τα μελανινοκύτταρα βρίσκονται στο κατώτερο στρώμα της επιδερμίδας και παράγουν μελανίνη, τη χρωστική που προσδίδει το φυσικό χρώμα του δέρματος.  Η  αλόγιστη και χωρίς προστασία έκθεση στον ήλιο οδηγεί σε αύξηση της παραγόμενης μελανίνης με αποτέλεσμα εκτός από το μαύρισμα του δέρματος να οδηγεί και στην αλλοίωση και διαφοροποίηση κάποιων ελιών.

Φυσιολογικά ένας σπίλος (ελιά) είναι ένα καφέ, σκούρο ή μαύρο σημάδι στο δέρμα. Μπορεί να είναι επίπεδος ή επηρμένος με σχήμα που μπορεί να είναι στρογγυλό ή οβάλ.  Μια ελιά μπορεί να υπάρχει από τη γέννηση ή μπορεί να εμφανιστεί αργότερα, συνήθως τα πρώτα 10 χρόνια της ζωής. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν 10-40 σπίλους στο δέρμα τους, που στην πλειοψηφία τους είναι εντελώς ακίνδυνοι.

Συχνά, η πρώτη ένδειξη για το μελάνωμα είναι αλλαγή στο μέγεθος, σχήμα ή χρώμα ενός σπίλου (ελιάς) καθώς μπορεί επίσης να εμφανιστεί και σαν ένας νέος σπίλος. Σημαντικό  είναι ότι το 30% περίπου των μελανωμάτων αναπτύσσεται σε προϋπάρχοντες σπίλους ενώ το υπόλοιπο 70% εξαρχής στο δέρμα.

Το μελάνωμα στους άνδρες εμφανίζεται συχνότερα στον κορμό, στο κεφάλι και στο λαιμό. Στις γυναίκες εμφανίζεται συνήθως στα χέρια (βραχίονες)και στις κνήμες. Είναι πιο συχνό στα ανοιχτόχρωμα δέρματα (τύποι Ι,ΙΙ) ενώ στη μαύρη φυλή και σε πολύ μελαχρινά άτομα, είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί στις παλάμες και στα πέλματα. Τα μελανώματα ενδέχεται επίσης να αναπτυχθούν και σε ασυνήθιστες περιοχές, όπως κάτω από το νύχι του χεριού ή του ποδιού, στο βλεννογόνο που καλύπτει την στοματική κοιλότητα, στον κόλπο ή τον πρωκτό. Πρωτοπαθή μελανώματα έχουν βρεθεί και στον μελαχρωματικό ιστό που επενδύει τον εγκέφαλο (μήνιγγες). Είναι σημαντικό να μη συγχέονται τα μελανώματα κάτω από τα νύχια με τις μυκητιάσεις, αν και το σφάλμα αυτό γίνεται μερικές φορές στην αρχή της νόσου.
Ποιοι είναι οι ιστολογικοί τύποι του μελανώματος;

Μόνο ένας τύπος κακοήθους (καρκινικού) κυττάρου υπάρχει, από το οποίο απαρτίζονται όλα τα μελανώματα, το κακόηθες κύτταρο που παράγει χρωστική και ονομάζεται μελανοκύτταρο. Υπάρχουν όμως λίγες ποικιλίες κυττάρων που διακρίνονται από το σχήμα τους, όπως τα κυβοειδή ή ατρακτοειδή.

Με βάση ιστολογικά κριτήρια και τον τρόπο που αναπτύσσονται, διακρίνονται οι εξής μορφές κακοήθους μελανώματος στο δέρμα:

  • Ενδοεπιδερμιδικό κακόηθες μελάνωμα: Αποτελεί πρώιμη μορφή μελανώματος που εντοπίζεται στην επιδερμίδα οποιουδήποτε σημείου του σώματος. Συνήθως είναι μια μελαγχρωματική κηλίδα (επίπεδη περιγεγραμμένη μεταβολή της χροιάς του δέρματος με μέγεθος μέχρι 1 cm) που μπορεί να εξελιχθεί σε οζώδες ή επιφανειακά επεκτεινόμενο μελάνωμα.
  • Kακόηθες μελάνωμα τύπου κακοήθους φακής: Παρατηρείται κυρίως σε άτομα μεγάλης ηλικίας, σε σημεία χρόνιας έκθεσης στον ήλιο (πρόσωπο, λαιμός). Εμφανίζεται στο έδαφος κακοήθους φακής, της οποίας ένα τμήμα παχύνεται και γίνεται οζώδες. Σ’ αυτή την περίπτωση υπάρχει διείσδυση της βασικής μεμβράνης. Εντός της βλάβης παρατηρείται πολυχρωμία.
  • Επιφανειακά επεκτεινόμενο κακόηθες μελάνωμα: Αρχικά χαρακτηρίζεται από επιφανειακή επέκταση και αργότερα από κάθετη με σχηματισμό όζων. Αρχίζει σαν μια έντονα μελαγχρωματική κηλίδα η οποία επεκτείνεται επιφανειακά και αποκτά αποχρώσεις του καφέ και μαύρου με εστίες ερυθρού, γκρι και άσπρου. Όταν αρχίζει να επεκτείνεται σε βάθος, σχηματίζονται οζίδια.
  • Οζώδες κακόηθες μελάνωμα: Χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό μελανής βλατίδας (μικρό στερεό έπαρμα του δέρματος με διάμετρο από κεφαλή καρφίτσας μέχρι 1 cm) που μετατρέπεται σε οζίδιο που μπορεί να εξελκωθεί.
  • Κακόηθες μελάνωμα των άκρων: Εντοπίζεται στα πέλματα, παλάμες και κάτω από το νύχι. Καθώς παχύνεται, το νύχι δεν αναπτύσσεται κανονικά. Έχει κλινικά χαρακτηριστικά όμοια με αυτά της κακοήθους φακής και του επιφανειακά επεκτεινόμενου κακοήθους μελανώματος.
  • Δεσμοπλαστικό μελάνωμα: Παρατηρείται σπάνια σε ηλικιωμένα άτομα σε σημεία χρόνια εκτεθειμένα στον ήλιο. Χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό οζιδίου ή πλάκας. Πρόκειται για χοριακό όγκο (στο χόριο του δέρματος) που αποτελείται από ατρακτοειδή κύτταρα χωρίς μελανίνη. Συχνα επεκτείνεται στο υποδόριο λίπος και διηθεί τα νεύρα της γύρω περιοχής.
  • Αμελανωτικό κακόηθες μελάνωμα: Αυτό το είδος κακοήθους μελανώματος χαρακτηρίζεται από οζώδη μορφή και από την έλλειψη μελάγχρωσης.

Ποια τα στάδια του μελανώματος;
Το βάθος της διήθησης είναι ο καλύτερος προγνωστικός δείκτης όσον αφορά την έκβαση. Σύμφωνα με μία ταξινόμηση (κατά Clark), τα πρωτοπαθή μελανώματα χωρίζονται σε πέντε επίπεδα διήθησης, τα οποία ο παθολογοανατόμος προσδιορίζει εύκολα ανάλογα με το στοιχείο του δέρματος στο οποίο αυτή φτάνει:

  • Στάδιο Ι (in situ): Το μελάνωμα βρίσκεται στη θέση της προέλευσής του, στη βασική μεμβράνη της επιδερμίδας στη χοριοεπιδερμική συμβολή, εκεί όπου συναντώνται οι εξωτερικές στιβάδες του δέρματος με τις εσωτερικές.
  • Στάδιο ΙΙ: Επέκταση στο άνω τριτημόριο του χορίου, στη θηλώδη στιβάδα του χορίου.
  • Στάδιο ΙΙΙ: Το μελάνωμα επεκτείνεται στο όριο μεταξύ θηλώδους και δικτυωτής στιβάδας του χορίου.
  • Στάδιο ΙV: Διήθηση της δικτυωτής στιβάδας.
  • Στάδιο  V: Διήθηση των υποδόριων ιστών, όπως του λιπώδους ιστού.

Τα μελανώματα του σταδίου I σχεδόν πάντοτε είναι ιάσιμα με χειρουργική αφαίρεση της βλάβης. Τα μελανώματα των επιπέδων ΙΙΙ και IV υποτροπιάζουν στο 85% των περιπτώσεων. Τα μελανώματα του επιπέδου II υποτροπιάζουν σε ποσοστό 60% περίπου.
Σύμφωνα με ένα άλλο σύστημα ταξινόμησης (κατά Breslow), λαμβάνεται υπόψη το ακριβές βάθος διείσδυσης μετρούμενο στο μικροσκόπιο και το οποίο χρησιμοποιείται μαζί με το προηγούμενο σύστημα.

Τα μελανώματα που έχουν πάχος μικρότερο των 0,75mm συνήθως θεωρούνται σε μεγάλο βαθμό ιάσιμα με χειρουργική επέμβαση μόνο, αν και σε μερικά με τέτοιες «λεπτές» βλάβες παρουσιάστηκε υποτροπή. Όγκοι πάχους 0.76mm έως 1.5mm θεωρούνται ότι έχουν προκαλέσει μέτρια διήθηση και έχουν χειρότερη πρόγνωση απ’ ό,τι οι λεπτές βλάβες. Τα μελανώματα πάχους 1,6mm ή και μεγαλύτερου είναι πολύ βαθιά, ιδίως όσα έχουν πάχος πάνω από 4mm.

Παράγοντες Κινδύνου και Επιδημιολογία

Υψηλότερη επίπτωση της νόσου παρατηρείται στους λευκούς που ζουν σε τροπικά ή υποτροπικά κλίματα. Προφανώς η έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες και ιδίως σε όσες προκαλούν εγκαύματα ενοχοποιείται ισχυρά ως πιθανή αιτία. Η νόσος έχει πολύ μικρότερη επίπτωση στους μαύρους, τους πολύ μελαχρινούς και τους Ασιάτες των ίδιων περιοχών. Υπολογίζεται ότι η μείωση του όζοντος της ατμόσφαιρας κατά 2% τα τελευταία 20 χρόνια έχει επιφέρει μία αύξηση της συγκέντρωσης της υπεριώδους ακτινοβολίας κατά 4%. Το γεγονός αυτό ενδέχεται να αυξήσει τα προβλήματα από τις βιολογικές επιδράσεις της ακτινοβολίας αυτής στο δέρμα, και ιδιαίτερα στο θέμα του καρκίνου του δέρματος.

Το μελάνωμα είναι συχνότερο στις ηλικίες ανάμεσα στα 20 και στα 60 έτη, εμφανίζεται με την ίδια συχνότητα και στα δύο φύλα  και σπάνια εμφανίζεται πριν από την εφηβεία. Εντούτοις, ο αριθμός των νέων με πρωτοπαθή μελανώματα αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη.

Τα ακριβή αίτια του μελανώματος  εκτός από μια κληρονομική προδιάθεση δεν είναι γνωστά. Ξέρουμε  όμως ότι η υπεριώδης (UV) ακτινοβολία του ήλιου είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου που αυξάνει την πιθανότητα προσβολής από μελάνωμα.  Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου  συνοπτικά για το μελάνωμα είναι:

Υπεριώδης (UV) ακτινοβολία: Οι επιστήμονες θεωρούν ότι ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας αύξησης της συχνότητας του μελανώματος, σχετίζεται με την αύξηση του χρόνου έκθεσης στον ήλιο των σύγχρονων ανθρώπων, π.χ. στις καλοκαιρινές διακοπές. Η νόσος είναι συχνότερη στους ανθρώπους που ζουν σε περιοχές με αυξημένη υπεριώδη ακτινοβολία. Οι τεχνητές πηγές υπεριώδους ακτινοβολίας, όπως οι τεχνητές πηγές μαυρίσματος (solarium), μπορούν επίσης να προκαλέσουν βλάβες στο δέρμα και να αυξήσουν τον κίνδυνο μελανώματος.

Ανοιχτόχρωμο δέρμα (Ι,ΙΙ): Το μελάνωμα εμφανίζεται συχνότερα στα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα που καίγονται εύκολα στον ήλιο και μαυρίζουν ελάχιστα ή παρουσιάζουν εφηλίδες (κοινώς φακίδες), ή έχουν ανοιχτόχρωμα μαλλιά (κόκκινα, ξανθά) και μάτια (μπλέ, γκρί). Σε περιοχές με αυξημένη ηλιακή ακτινοβολία, και ανοικτόχρωμα δέρματα ο κίνδυνος αυξάνεται. Έτσι, σε παγκόσμιο επίπεδο, τα μεγαλύτερα ποσοστά μελανώματος βρίσκονται στην Αυστραλία.

Οι λευκοί άνθρωποι παρουσιάζουν μελάνωμα πολύ συχνότερα από τα άτομα της μαύρης φυλής, πιθανώς επειδή οι βλαπτικές επιδράσεις του ήλιου είναι εντονότερες και συχνότερες στους πρώτους.

Μεγάλος αριθμός (>50) κοινών σπίλων: Η ύπαρξη πολλών κοινών σπίλων (με φυσιολογικό σχήμα, χρώμα και όρια) αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος.

«Δυσπλαστικοί» σπίλοι: Οι δυσπλαστικοί σπίλοι είναι αρκετά συχνοί και σημαντικό ποσοστό του γενικού πληθυσμού παρουσιάζει έναν ή περισσότερους από αυτούς τους σπίλους. Διαφέρουν από τους κοινούς σπίλους στο ότι έχουν μεγαλύτερο μέγεθος, σχετικά ανώμαλο σχήμα και χρώμα. Ο κίνδυνος μελανώματος είναι μεγαλύτερος στα άτομα που έχουν δυσπλαστικούς σπίλους καθώς και σε αυτούς με οικογενειακό ιστορικό δυσπλαστικών σπίλων και μελανώματος.

Ατομικό ιστορικό μελανώματος ή καρκίνου του δέρματος: Οι άνθρωποι που έχουν ιστορικό μελανώματος βρίσκονται στην ομάδα υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη δεύτερου μελανώματος. Υπάρχουν ασθενείς που αναπτύσσουν περισσότερα από δύο μελανώματα στο δέρμα τους. Επίσης, άτομα με ιστορικό ενός ή περισσοτέρων από τους κοινούς καρκίνους δέρματος (βασικοκυτταρικό καρκίνωμα ή ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν από μελάνωμα.

Οικογενειακό ιστορικό μελανώματος: Υπάρχουν οικογένειες που παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα μελανώματος. Η ύπαρξη δύο ή περισσότερων στενών συγγενών με αυτήν την ασθένεια αποτελεί παράγοντα κινδύνου. Όταν η νόσος παρουσιάζεται σε μια οικογένεια, τότε όλα τα μέλη της πρέπει να ελέγχονται τακτικά από δερματολόγο.

Αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα: Άνθρωποι των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα είναι εξασθενημένο από ορισμένες κακοήθειες, από φάρμακα που δίνονται μετά από μεταμόσχευση οργάνων, ή άλλες καταστάσεις (λοίμωξη HIV/ΑIDS) διατρέχουν αυξανόμενο κίνδυνο αναπτύξεως μελανώματος.

Σοβαρά εγκαύματα από τον ήλιο: Τα άτομα που αναφέρουν στο ιστορικό τους τουλάχιστον ένα σοβαρό ηλιακό έγκαυμα -με εμφάνιση παρατεταμένης κοκκινίλας ή φυσαλίδων- ιδιαίτερα ως παιδιά ή έφηβοι, έχουν αυξημένο κινδύνο για την ανάπτυξη μελανώματος. Γι΄αυτό, οι δερματολόγοι συμβουλεύουν τους γονείς να προστατεύουν το δέρμα των παιδιών τους από τον ήλιο. Η προστασία αυτή μειώνει τον κίνδυνο μελανώματος στην ενήλικο ζωή. Τα έντονα ηλιακά εγκαύματα στην ενήλικο ζωή αποτελούν επίσης παράγοντα κινδύνου.

Επίσης τα άτομα υψηλού κινδύνου για εκδήλωση μελανώματος, πρέπει  επίσης να συμβουλεύονται συχνά τον δερματολόγο τους, να ενημερώνονται για την νόσο, τα συμπτώματά της και τους τρόπους πρόληψης και προστασίας. Στην Κύπρο οι αριθμοί εμφάνισης μελανώματος και άλλων καρκινικών βλαβών του δέρματος έχουν αρχίσει να έχουν αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια.

Διάγνωση του μελανώματος;

Ένα μελάνωμα δεν αναγνωρίζεται με γυμνό οφθαλμό και εκ πρώτης όψεως μπορεί να μη διαφέρει από ένα σπίλο (ελιά) ή μια συγγενή βλάβη του δέρματος.

Η διάγνωση γίνεται κλινικά από το  Δερματολόγο με την βοήθεια σύγχρονων, απεικονιστικών συσκευών ( ψηφιακών δερματοσκοπίων) με τις οποίες  φωτογραφίζεται, καταγράφεται και αναλύεται με ακρίβεια η θέση, το χρώμα, το μέγεθος και η μορφολογία του σπίλου (ελιάς) επιτρέποντας έτσι την έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος.

Η έγκαιρη διάγνωση από τον δερματολόγο, έχει μεγάλη σημασία. Όταν η διάγνωση τίθεται σε πρώιμο στάδιο  η ίαση είναι πιθανή και παρέχεται από τη χειρουργική αφαίρεση του μελανώματος. Αντιθέτως, η καθυστερημένη διάγνωση μπορεί να επιτρέψει τη διασπορά σε εσωτερικά όργανα και συνδέεται με πτωχή πρόγνωση. Για τη ακριβή διάγνωση όμως μιας ύποπτης «ελιάς» είναι απαραίτητη  η χειρουργική αφαίρεση και η βιοψία του σπίλου.

Συνεπώς, είναι σημαντικό κάθε άτομο να αυτοεξετάζεται τακτικά και επιπλέον να προγραμματίζει επισκέψεις στο ιατρείο για την παρακολούθησή του. Όποιος έχει οικογενειακό ιστορικό μελανώματος και τύπο δέρματος υψηλού κινδύνου (ανοικτόχρωμοι Ι,ΙΙ) καλό είναι να λαμβάνει πρόνοια και να υποβάλλεται σε ετήσιο έλεγχο πιο συχνά.

Ένα χρήσιμο μνημονικό τέχνασμα Αυτοεξέτασης, το “ABCD”, μπορεί να σας βοηθήσει να θυμηθείτε τι πρέπει να προσέχετε:

Α- (asymmetry) Ασυμμετρία -Η ασυμμετρία του σχήματος της βλάβης. Εαν χωρίσουμε την βλάβη με μία γραμμή στην μέση, τα δύο “μισά” τμήματα δεν ταυτίζονται
Β- (border) Περιφέρεια της βλάβης -Τα όρια της βλάβης είναι συχνά υπερυψωμένα, ασαφή, θολωμένα, ή ανώμαλα και η μελάγχρωση εκτείνεται στο περιβάλλον δέρμα.
C– (color) Χρώμα-το χρώμα της βλάβης δεν είναι ομοιόμορφο. Υπάρχουν διάφορες αποχρώσεις του μαύρου, του καφέ καθώς και περιοχές λευκής απόχρωσης, γκρι, κόκκινης, ροζ, ή μπλε.
D– (diameter) Διάμετρος -υπάρχει αλλαγή στο μέγεθος της βλάβης, συνήθως αύξηση. Τα μελανώματα είναι συνήθως-αλλά όχι πάντα- μεγαλύτερα από τη γόμα ενός μολυβιού (6 χιλ).

Πρόληψη – Θεραπεία

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι κανόνας στην ιατρική κι αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το μελάνωμα.  Η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου.  Όταν πρωτοεμφανιστεί και διαγνωσθεί έγκαιρα το μελάνωμα ως κακοήθης σπίλος (ελιά) υπάρχουν αρκετές πιθανότητες να αντιμετωπιστεί με περιορισμένη χειρουργική επέμβαση και να είναι πλήρως ιάσιμο.  ’Εχει λοιπόν τεράστια σημασία η αναγνώριση των πρώιμων σημείων του μελανώματος τα οποία πρέπει να αποσπούν αμέσα την προσοχή και την αντιμετώπιση τους.

Νέες Θεραπείες

Υπάρχουν όμως και θετικές εξελίξεις, που αλλάζουν τελείως τα δεδομένα σε ασθενείς με προχωρημένο μελάνωμα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη δραστική ουσία pembrolizumab για την αντιμετώπιση του προχωρημένου (ανεγχείρητου ή μεταστατικού) μελανώματος σε ενήλικες, τόσο σε πρωτοθεραπευόμενους ασθενείς όσο και σε αυτούς που είχαν λάβει προηγουμένως άλλη θεραπεία.

Με δεδομένο αυτό, το νέο φάρμακο περιορίζει το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς να επιτεθεί στα κύτταρα του μελανώματος.

Ασθενείς που είχαν προηγούμενα λάβει άλλες θεραπείες και είχαν υποτροπιάσει, ανταποκρίθηκαν σε ένα ποσοστό 38%.  Το 60% δε των ασθενών επιβίωσε πέραν των 18μηνών.

Συμπερασματικά μια νέα εποχή επιτυχούς θεραπείας του μελανώματος έχει ξεκινήσει και η συνεχής και διαρκής έρευνα της ανοσοθεραπείας σε συνδυασμό με άλλες ειδικές θεραπείες θα βελτιώσει ακόμη περισσότερο τα αποτελέσματα, έτσι ώστε να επιτευχθεί ο απώτερος στόχος που είναι η μετατροπή του μεταστατικού μελανώματος σε χρόνια ή/και ιάσιμη νόσο».

Πρόληψη

Η αποφυγή της αλόγιστης και απότομης έκθεσης στον ήλιο κυρίως από άτομα με ανοικτόχρωμα δέρματα , η σωστή  και συχνή χρήση αντιηλιακού με ψηλό δείκτη προστασίας SPF >30,50, καθώς και η προστασία ιδιαίτερα των παιδίων με καπέλα , ενδύματα και αντιηλιακά είναι απαραίτητα  μέτρα για την υπεράσπιση του δέρματος από ένα «φίλο» που δεν διστάζει να δείξει τα δόντια.

Η Δερματολογική & Αφροδισιολογική Εταιρεία Κύπρου με αφορμή την Ευρωπαϊκή μέρα Μελανώματος  και Καρκίνου του Δέρματος στις 13 Μαϊου,  έχει αρχίσει τη διαφωτιστική εβδομάδα ενημέρωσης με εκδηλώσεις για  το μελανώμα και  το καρκίνο του δέρματος με την υποστήριξη των Δερματολογικών Εργαστηρίων της La Roche Poche. Επίσης τα μέλη της Δερματολογικής Εταιρείας  Κύπρου στις 16 Μαίου ημέρα Δευτέρα θα παρέχουν για το κοινό δωρεάν εξέταση σπίλων στα Ιατρεία τους σε όλη την Κύπρο κατόπιν ραντεβού.

Να Θυμάστε:

1. H πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση του μελανώματος σώζει ζωές

2. Περισσότερα από τα μισά μελανώματα που διαγιγνώσκονται από τους δερματολόγους έχουν ανιχνευθεί με την βοήθεια της αυτοεξέτασης από τους ασθενείς , οπότε η σωστή αξιολόγηση από τους ειδικούς ιατρούς και η αυτο-εξέταση του δέρματος έχουν θεμελιώδη σημασία γιά τη διάγνωση του μελανώματος.

3. Ασθενείς με παράγοντες κινδύνου γιά μελάνωμα θα πρέπει να εφαρμόζουν πιστά τους κανόνες αντιηλιακής προστασίας και να εξετάζονται τακτικά.

4. Οποιαδήποτε αλλαγή  σε «ύποπτη ελιά» πρέπει να οδηγεί στο δερματολόγο για περαιτέρω εξέταση και διάγνωση.

Του Δρ. Κωνσταντίνου Π. Συμεωνίδη M.D

Δερματολόγος –Αφροδισιολόγος

Γραμματέας Δερματολογικής  Εταιρείας Κύπρου