Ηλιακές Δερματοπάθειες

Η Άνοιξη, αποτελεί αναμφισβήτητα μια από τις ομορφότερες εποχές του χρόνου τόσο για τα όμορφα χρώματα που τη χαρακτηρίζουν, τα ανθισμένα λουλούδια, τις ωραίες μυρωδιές, τις ηλιόλουστες μέρες, αλλά και για το ότι αποτελεί τον ‘προάγγελο’ του Καλοκαιριού, την αγαπημένη εποχή της μεγαλύτερης ίσως μερίδας του πληθυσμού.

Παρόλα αυτά, ο ερχομός της  Άνοιξης σηματοδοτεί  την έναρξη μιας  περιόδου η οποία χαρακτηρίζεται από έντονη αλλά και απότομη ηλιακή ακτινοβολία, η οποία κορυφώνεται κατά τη διάρκεια του Καλοκαιρίου.

Η ηλιακή ακτινοβολία αναμφίβολα έχει σημαντικές ευεργετικές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.  Είναι απαραίτητη για την ενεργοποίηση της βιταμίνης  D και την ανάπτυξη υγιών οστών.  Ωστόσο παρόλα τα θετικά της αυτά στοιχεία, είναι δυνατόν να προκαλέσει ή ακόμα και να επιδεινώσει προϋπάρχουσες δερματοπάθειες.

Πολλά είναι τα δερματικά νοσήματα που παρουσιάζουν επιδείνωση με τον ήλιο όπως ο ερυθηματώδης λύκος, η δερματομυοσίτιδα, ο επιχείλιος έρπης, η ροδόχρους νόσος, τα αυτοάνοσα πομφολυγώδη νοσήματα.

Η υπεριώδης ακτινοβολία όμως μπορεί να προκαλέσει σημαντικές δερματοπάθειες όπως το πολύμορφο εξάνθημα εκ φωτός, η ηλιακή κνίδωση, και η ακτινική  δερματίτιδα, που χαρακτηρίζεται από φωτοευαισθησία και αφορά κυρίως ηλικιωμένα άτομα.

Συγκεκριμένα το Πολύμορφο Εξάνθημα εκ Φωτός, είναι  μια δερματοπάθεια που τυπικά εμφανίζεται συνήθως στις αρχές της άνοιξης και υποχωρεί με τη σταδιακή έκθεση στον ήλιο,  είναι αρκετά συχνό και εμφανίζεται σε ποσοστό έως και 10% στο γενικό πληθυσμό.

Οι ασθενείς χαρακτηριστικά αναφέρουν ότι το εξάνθημα εμφανίζεται μετά τις πρώτες φορές έκθεσης στον ήλιο είτε την άνοιξη ή στην αρχή του καλοκαιριού και έχει την τάση να υποτροπιάζει κάθε χρόνο την ίδια εποχή. Συνήθως παρουσιάζεται μέσα σε 18 – 24 ώρες από την έκθεση και επιμένει για 7 – 10 μέρες

Εκδηλώνεται ως κνησμώδες εξάνθημα, αποτελούμενο από κηλίδες, βλατίδες (μικρά κόκκινα σπυράκια), ακόμα και φυσαλίδες στα χέρια και στα πόδια ιδιαίτερα στις παλάμες, στους καρπούς , αγκώνες και γόνατα..

Οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν σταδιακή βελτίωση κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, καθώς εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο και το δέρμα γίνεται πιο ανθεκτικό.

Η Ηλιακή Κνίδωση μια επίσης επίμονη δερματοπάθεια παρουσιάζεται ως ένα εξάνθημα με έντονο κνησμό στα σημεία του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο. Το εξάνθημα αυτό εμφανίζεται σε σύντομο χρόνο (λιγότερο της μίας ώρας) και διαρκεί για λίγες ώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκληφθεί λανθασμένα και σαν έγκαυμα από τον ήλιο. Συνήθως υποχωρεί πλήρως σε λίγες ώρες. Η ζωή ατόμων που πάσχουν από ηλιακή κνίδωση μπορεί να είναι δύσκολη λόγω κυρίως του κνησμού.

Συχνή επίσης είναι και η Φαρμακευτική Φωτοευαισθησία, η αντίδραση δηλαδή του δέρματος που προκύπτει έπειτα από τοπική ή συστηματική (από το στόμα) χορήγηση μιας φαρμακευτικής ουσίας και έκθεση του ατόμου στο ηλιακό φως. Κλινικά η   αντίδραση έχει ως χαρακτηριστικά το ερύθημα (κοκκίνισμα), οίδημα, φυσαλίδες, πομφόλυγες και διαβρώσεις.

Η κατανομή του εξανθήματος αυτού αντιστοιχεί στην περιοχή έκθεσης στο φως, δηλαδή εντοπίζεται συνήθως στο πρόσωπο, στα αυτιά, στον τράχηλο, στο άνω μέρος του κορμού και στα άνω άκρα. Τα καλυμμένα μέρη παραμένουν χαρακτηριστικώς απρόσβλητα (ελάχιστη έκθεση στο φως).

Τα φάρμακα τα οποία προκαλούν συχνά φωτοευαισθησία είναι κυρίως αντιβιοτικά (π.χ.τετρακυκλίνες), αντικαταθλιπτικά, αντιυπερτασικά, αντιδιαβητικοί παράγοντες, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, διουρητικά (θειαζίνες) και φωτοθεραπευτικά (ψωραλένη).

Η ηλιακή ακτινοβολία επίσης σε συνδυασμό με τοπικές χημικές ουσίες που περιέχονται σε αρώματα, έλαια, φυτά κλπ μπορεί να προκαλέσει  φωτοδερματίτιδες όπως τύπου Berloque, φυτο-φωτοδερματίτιδα και άλλες δερματίτιδες.

Oι Ανοιξιάτικες αλλεργίες και δερματοπάθειες είναι συχνές αλλά σχετικά   ύπουλες και άγνωστες στο κοινό γι αυτό εάν πάσχετε από νόσημα που προκαλείται ή επιδεινώνεται με τον ήλιο, συνιστάται:

• Να αποφεύγετε την απότομη και έντονη έκθεση στον ήλιο.
  • Κατά την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία η χρήση καπέλου , ρούχων καθώς και αντιηλιακού είναι απαραίτητη.
  •  Όταν  λαμβάνετε φάρμακα που αυξάνουν την ευαισθησία του δέρματος στον ήλιο καλό είναι να συμβουλευτείτε  τον ιατρό σας.
• Να αποφεύγετε την χρήση αρωμάτων και τοπικών χημικών ουσιών που μπορεί να προκαλέσουν φωτοαλλεργίες.

Πρέπει να έχουμε υπόψη,  ότι η ηλιακή ακτινοβολία κατά την περίοδο της Άνοιξης, αν και δεν είναι τόσο έντονη όσο αυτή του Καλοκαιριού, είναι απότομη, γι’ αυτό πρέπει να θυμόμαστε να χρησιμοποιούμε ανελλιπώς αντιηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας. Οι ηλιακές παθήσεις απαιτούν  υπομονή και πειθαρχία στη ρουτίνα φροντίδας και θεραπείας του δέρματος και βέβαια προϋποθέτουν και τη στενή συνεργασία με το δερματολόγο.

Δρ.Κωνσταντίνος Π. Συμεωνίδης M.D
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος
Γραμματέας  Δερματολογικής Εταιρείας Κύπρου